Arteko ikuspegiak: Arkitektura Organizista

Arkitektura organiko bezala ulertzen dugu arkitekturako edozein forma potasioko nitratoari lotuta. Ideia hau formulatu zuen Frank Lloyd Wright.

Arkitektura hau definitzen da barrualdea errealitate bat bezala ulertzen duelako; oinplano askea eta flexiblea eta atmosferako jarraipena posible egiten duelako. Barrualde eta kanpoaldearen arteko lotura dago, material naturalak erabiltzen dira eta etxea ulertzen da babeserako toki bat bezala.

Wright-ekin arrazionalismoa ahazten hasi en eta arkitekturako forma berriak hasi ziren agertzen. Arkitekto amerikano hau Tokiora joan zen eta bertan japoniar arkitektura aurkitu zuen. Jaso zuen beste eragin bat Maya tenpluena da. Eragin barietate handi hau kontutan izanik Wright-ek formakuntza kosmopolita izan zuela esan daiteke.

Bere hasierak Chicagoko eskolarekin lotuak daude baina laster bere estilo propioa garatu zuen. Garai desberdinetatik pasatu zuen, Praderako etxeak bezala, arkitektura organikoa praktikan jartzeko lehenengo saiakera bat. Espazio sinple eta funtzionalak dira eta nahiko isolatuak haien biztanleen pribazitatea ziurtatzeko. Normalean maila desberdinetan eraikiak daude, beti lurretik separatuak japoniar arkitekturan bezala. Talde honetakoa da Robbie House.

Eraikuntza publikoa keta pribatuak egiten jarraitu zuen bere filosofia aplikatuz. Obra esanguratsuenetariko bat Ur-jauziko Etxea da, Pensilvanian. Etxe honekin natura eta arkitektura erabat elkartuz ituen. Terraza desberdinek maila desberdinetan eraikitzeko aukera ematen dute eta kristalak hormak disolbatzen ditu barrualdea eta kanpoaldea harremanetan jarriz. Material desberdinak erabili zituen, harria, kristala eta zementua konbinatuz.

Beste proiektuetan forma bihurgunetsuekin jolastu zuen, New York-eko Guggenheim museoan bezala. Museo honetan ondo argiztatutako espazioak nahi zituen baina argia ezin zen hormetan islatu. Era berean eraikuntzak aukera ematen du aldapa batetik ibiltzeko era jarrai batean, hausturako elementurik gabe artelanak erakusteko.

Wright ondoren arkitekturaren ezaugarria dibertsitatea da. 50. hamarkadako artista esanguratsuenetariko bat Alvar Aalto finlandiarra da. Bere lanak arrazionalismoz beteta daude eta espiritu hori herriko tradizioa eta materialekin konbinatu zuen, nagusiki egurrarekin oso arrunta dela bere jatorrizko tokian. Bere eraikuntzak epelak dira eta gizakientzat pentsatuak daude, haien dimentsioak izaten gizakiek behar dituztenak. Honetan Wright-en eragina nabaria da. Aaltore heldutasunek olanek funtzionalitate/expresionismoa eta giza estiloa konbinatzen dituzte eta arrakasta handiz aplikatuz iren liburutegietan, zentro zibikoetan, elizetan eta etxeetan.

Aaltok elementuak nazioarteko estilotik hartu bazituen ere, testura, kolorea eta egitura era kreatibo batean konbinatuz ituen. Arkitektura modernoko eredu generikoak errefinatu zituen. Bere diseinuak esanguratsuak dira tokia, materiala eta formara egokitzen direlako.