sábado, 18 de abril de 2009

Abangoardia abstraktua 1945 ondoren

Mugimendu desberdinak daude ezaugarri komun bezala dutela gai ez errepresentatiboak irudikatzea. Haien artean espresionismo abstraktua, informalismoa, Art Brut, CoBrA eta abstrakzio lirikoa daude.

Espresionismo abstraktua
1940 eta 1960 artean garatu zen. Bigarren Mundu Gerra osteko mugimendu amerikarra zen. Gerrako irudiak eta argazkiak ikusi ondoren, artistek forma eta kolorearekin esperimentatzen hasi ziren. Artista amerikanoen lanak europarrekin lehian sartuz iren europar asko EEBBetara joan zirelako errefuxiatu moduan. Artistek konbinatzen dute indar emozional aberezko espresioarekin irudi anti-figuratiboekin eta beste abangoardietako elementuekin nahasiz. Bit aldetan banatzen dira: Action Painting eta Colour Field alde batetik eta Hard-Edge bestetik. Mugimendu hauek paralelismoa izan zuten beste mugimendu europarrekin.

Action Painting terminoa lehen aldiz erabil izen Jackson Pollock-en lana deskribatzeko. Artista hau, Franz Kline eta Willem de Kooning bezala haien psikea erabili zuten haien laneko indar bideratzaile bezala. Mihisea hondarra bezala ikusten zen eta pintura irrazionala, senezkoa eta inpultsiboa zen.


Colour Field eta Hard-Edge bi joera formalak dira eta 60 hamarkadako hasierako abstrakzio amerikanoak dira. Colour Field-eko lanak azalera handiak koloreztatuak dira baina sinbolorik edo formarik gabe. Kolorea perspektibarik gabe erabiltzen da, tamaina handiko inpresioa ematen. Koloreko itzalak mihisean disolbatzen dira. Bestaldetik Hard-Edge-eko lanak kolorez betetako atmosferak sortzen dituzte. Lanek norma zehatzak dituzte eta mugatuak daude konposaketa garbiz. Mugimendu honetako ordezkariak dira Rothko, Barnet Newman, Ellsworth Kelly, Morris Louis, Kenneth Nolan.



Informalismoa
Bigarren Mundu Gerra ondoren pintore batzuk kontsideratu zuten abstrakzioa zama bat bezala eta intelektualismo hotza, pobretasun eta desesperazioaren errealitatetik kanpo. Haientzat espontaneitatea eta signifikazioa garrantzitsuagoak ziren. Erreakzio honetatik jaio zen pinturako estilo berri bat, erabat abstraktua artistaren konpromiso emozionala eta fisikoaren emaitza. Terminoa Jean Dubuffet, Willem de Kooning. Jean Fautier eta Alberto Burriren lana sailkatzeko erabili zen.

Informalistak ez zeuden interesatuak lanaren prozesu osoaren kontrolean baina espontaneitatea, irrazionalitatea eta formako askatasuna azpimarratzen zituzten. Tresna eta pintura iraultzaileak egin zituzten gauzak kasualitatez eta espero gabe sortuak. Arte tradizionalaren espetxetik ihes egin nahi zuten.


Art Brut
Dubuffet-ek sortu zuen estilo hau 1945 ondoren kultura ofizialetik kanpo. Eroen artean oinarritu zen. Sanatorio bateko eroen lanetan inspiratu zen. Art Brut-eko bilduma bat sortu zuen artista ez-profesionalen lanekin. Bere hitzetan, lan hauek bakardadean sortuak dira sortzeko benetako inpultsoz, eta lehiatzeko edo arrakasta lortzeko interferentziarik gabe, horregatik beste obrak baino garrantzitsuagoak dira. Autoreek haien lanak benetan sentitzen dituzte eta horrek gure erantzuna probokatzen du arte kulturala gizarte futil baten emaitza den bitartean, bakarrik falazia bat.

CoBrA
Bigarren Mundu Gerra ondoko europar abangoardiako mugimendu bat izan zen. Bere izena hiru hirietatik dator: Copenhague, Brusela eta Amsterdam, kobrako burua, gorputza eta buztana direla. Asger Jorn, Alechinsky eta Karel Appel, beste artistekin batera mugimenduko sortzaileak izan ziren.

Europa txundituta zegoenean artista hauek haien indarrak elkartu nahi zuten zientzia eta arrazoian oinarrituriko humanitate eta zibilizazio faltaren aurka. Taldeak dimentsio politiko eta soziala zuen, Mundu Gerraren kritikan oinarritua. Taldean elkartzen ziren holandar Amalgamation taldea, daniar Host eta belgikar Surrealista Iraultzaileak. Haien balioak konformitate falta eta espontaneitatea dira. Haien inspirazioa umeen marrazkiak, eroen folk lanak, mitologia nordikoaren motiboak, eta marxismoa dira. Arte ofizialekin erlazionaturiko edozein gertakari eta erudizioa errefusatzen zuten. Inkontziente surrealista naturako indar erromantikoen espresatu nahi zituzten hizkuntza abstraktu bat erabiliz. Kolore distiratsuak eta pintzelada biolentoak erabiltzen zituzten irudiak distortsionatzeko.

Abstrakzio Lirikoa
Pintura abstraktuko estilo frantsesa da 1945 eta 1960 bitartekoa. Arte informalaren eta espresionismo abstraktuaren gertu dago. George Mathie pintoreak sortu zuen abstrakzio geometriko hotza abstrakzio liriko eta organiko berotik separatu nahian. Hans Hartung talde honetako kide bat da. Berarentzat pinturak hunkitu behar du eta mihisea erasotzen dute pintzeladekin erabat inbaditu arte. Normalean egiten, desegiten eta ezabatzen zituen elementuak inpresioak, besterik ez utzi arte.


No hay comentarios: