martes, 9 de octubre de 2007

Erretratu erromatarraren bilakaera

Erromatar eskulturan erretratua adierazpen nagusienetariko bat da. Honek ez du esan nahi ez dela beste eskultura mota egongo, erliebeak bezala, hainbat monumentu konmemoratiboen izaera justifikatzen dutela baina gehien zabaldutako adierazpena gizakien errepresentazioa da.


Dirudienez tradizio hau arbasoen errepresentatzeko zaletasunarekin lotuta dago. Etxe patrizioetan haien familiako hildakoen maskarak edo bustoak izaten zituzten. Hau elkartu zen politikoak eta beste noble batzuk irudikatzeko ohiturarekin.

Orokorki esan daiteke erromatar erretratuan ziklo estilistikoak ematen direla eta horrela batzuetan naturalismo zorrotza nagusitzen den bitartean, beste batzuetan idealizatzeko joera nabarmena ematen da.

Errepublika garaian egiazko pertsonaiak irudikatu nahi zuten, haien akatsekin eta guztiz. Oso normala zen gorputzeko eredu batzuk egitea eta ondoren hauetan egokitzea benetako erretratu bat.




Augusturekin hasita enperadoreek erabili zuten eskultura propaganda egiteko modu bat bezala eta haien irudian inperio osoan zehar banatzen zuten. Garai honetako erretratuak naturalistak badira ere, idealizatzeko joera dute, dinastiako aspektu batzuk adierazi nahian eta pertsonaiak haien momentu gorenetan irudikatuz.








Flaviar dinastiarekin berriro errealismorako aldaketa eman zen. Tekniken menperakuntza aldaketak posible egin zituen eta horrela, trepanoz egindako ile kizkurrak edo emakumezkoen orrazkera konplikatuak aurkitzen ditugu.





Adrianoren garaian enperadoreak agertuko dira bizarrarekin baina haien adina beti mantenduz, egoera ideal batean. Antoninoen dinastiarekin bizarraren erabilera mantenduko da baina pertsonaien nortasuna adierazi nahi duten, tipo oso espresiboak lortuz, bere gorenera Severatar dinastiarekin iritsiko direla.















Garai honetatik aurrera orrazkera berriz aldatuko da eta enperadoreak ile oso motzarekin agertuko dira baina espresioa mantenduz.








Inperioren amaiera aldera geometrizazio bat ematen da, Tetrarken irudietan ikus daitekeen moduan. Joera abstraktuak somatzen dira eta irudiak indibidualak izan beharrean estereotipoak dira. Constantinoaren erretratuak ildo honetatik jarraituko dira eta horrela naturalistak ez diren irudiak egingo dira. Hauek izango dute jarraipena Bizantzioko artean.

lunes, 1 de octubre de 2007

Arkitekturako erabilgarritasuna

Erromatar arkitekturak bi ezaugarri nagusi ditu. Alde batetik, beste kulturetako sintesi bat egiteko gai izatea eta bigarrena, euren obra guztiek edertasuneko aspektua zaintzeaz gain praktikotasunez betetako ereduak izatea.

Erromatarrek arkitektura klasikoko elementuaz baliatu ziren, espreski hiru ordenak, doriarra, joniarra eta korintiarra eta hauei gehitu zizkieten haiek sortutako beste batzuk, konposatua eta toskaniarra bezala. Honetaz gain, sistema dinteldua erabiltzeaz gain ganga eta kupula sistematikoki erabili zituzten ere.






Eraikuntzen tipologia oso aberatsa da, ohiko tenpluetan hasita hirietan beharrezkoak diren edozein eraikuntza zibilera arte. Ikuskizunetako eraikuntzetako lan bikainak egin zituzten eta baita behar arruntak asetzeko beharrezkoak ziren elementuak ere, errepideak edo ubideak bezala.

Obra hauek guztiak ingenieritzako lan bikainak dira eta haietan konbinatzen dira erromatarren gusto estetikoak, ordenen konbinaketa bezala edo haien eskulturak.

Arte hau ez dago pentsatuta bakarrik edertasuna irudikatzeko, praktikotasuna eta zerbitzu batera dedikatua egotera baizik.









Bideo bat ikusteko, sakatu beheko irudian: